Kiếm tiền ít hơn.
Tôi nói điều này nhiều người bảo “mày ngộ à?”.
Tôi im lặng… vì không phải ai cũng hiểu được những gì tôi nói.
Nếu bạn trải nghiệm đủ lâu và một chút chú ý quan sát, bạn sẽ nhận ra điều đó. Những người tập trung vào kiếm thêm tiền thường là người có cuộc sống tệ nhất.
Phần lớn không ngóc đầu lên được, dù đã thức sớm, về khuya và chạy vạy suốt cả ngày. Một bộ phận khác kiếm được nhiều tiền hơn, nhưng mối quan hệ, sức khỏe thể chất và tinh thần lại tan vỡ. Điều đó thật đau lòng.
Nhưng đừng hiểu lầm ý tôi…
Đây không phải là cuộc chạy trốn khỏi thực tại. Kiếm tiền ít hơn không phải là ít tham vọng hơn, sống khắc khổ, hoặc an phận thủ thường. Mà đây là một chiến lược cho lòng tham dài hạn: kiếm tiền ít hơn để trở nên giàu có hơn.
Trong lá thư này, chúng ta sẽ cùng nhau thảo luận một góc nhìn khác của cuộc sống. Một hướng đi ngược lại với đám đông ngoài kia và trở nên giàu có.
Những cạm bẫy ngọt ngào
Từ hồi nhỏ, chúng ta đã được gieo dắt ảo mộng về sự ổn định: đi học, lấy bằng, kiếm việc làm, và nghỉ hưu. Rồi sau khi đi làm, xã hội lại kéo chúng ta với một ảo ảnh khác mang tên kiếm tiền nhiều hơn bằng cách “cố gắng” làm việc.
Nhưng tất cả đều là bẫy.
1. Bạn không thể giàu lên khi cho thuê thời gian và công sức của mình
Tôi không có ý bài trừ làm thuê (công việc 9-5 hoặc freelancer).
Ngược lại, tôi rất biết ơn nó vì thời điểm đầu đã giúp chúng ta có tiền và tiếp tục tồn tại.
Nhưng bạn thấy đấy…
Chúng ta chỉ có 24/ngày giống như bao người khác. Nếu tăng thu nhập thì có cách tăng thời gian.
Sức khỏe chúng ta cũng có hạn, dù bạn cố gắng thế nào đi chăng nữa cũng chỉ nâng thu nhập lên gấp 2,3 lần. Điều tệ hơn là khi sức khỏe đi xuống, không những bạn không thể kiếm thêm mà còn phải chi trả thuốc men để bù đắp lại sức khỏe đã mất của mình.
Khi tinh thần căng thẳng (lo lắng) (do chất dẫn truyền thần kinh norepinephrine tăng lên quá mức trong hệ thống) khiến não bộ chỉ muốn tìm kiếm các giải pháp tuyến tính, an toàn, biết trước kết quả (giống quy trình có sẵn cho công nhân trong các nhà máy). Đồng thời làm giảm tư duy đa chiều và khả năng sáng tạo.
Điều đó ngăn chặn sự phát triển của bạn. Nó khiến bạn chỉ muốn an phận thủ thường trong sự an toàn giả tạo.
2. Bẫy nâng cấp cuộc sống
Những người sống dưới mức thu nhập của họ được hưởng một sự tự do mà những người bận rộn nâng cấp lối sống của họ không thể hiểu được. — Naval
Trích dẫn này của Naval đã làm tôi bừng tỉnh.
Khi kiếm được tiền từ việc làm thuê, việc đầu tiên chúng ta nghĩ tới là nâng cấp cuộc sống. Đó cũng là cách trả đũa cho những ngày làm việc gian khổ của mình.
Một chiếc điện thoại mới, chiếc máy tính mới, xe mới, hoặc một ngôi nhà trong khi chúng không thực sự cần thiết. Điều tệ hơn nữa là đó không phải là số tiền mà chúng ta sở hữu, mà là vay mượn, trả góp. Phần lớn các công ty đều thích những anh chàng nợ nần ngập cổ.
Để trả nợ hoặc tiếp tục nâng cấp cuộc sống, chúng ta phải làm nhiều hơn, cày ác hơn, và khó lòng nào còn tâm trí để thoát ra khỏi vòng xoáy – dù nhiều người vẫn nhận thức được nhưng họ không còn lựa chọn khác.
Định nghĩa lại sự giàu có
Sự giàu có của cuộc sống không phải là tiền, mà là việc sở hữu và tạo ra nhiều giá trị hơn.
Chúng ta thường định nghĩa: người này nhiều tiền hơn nghĩa là họ giàu hơn.
Đó là một thiếu sót nếu định nghĩa theo kiểu vậy. Nhiều tiền chỉ thể hiện rằng chúng ta đã tạo ra nhiều giá trị cho người khác (nếu kinh doanh có đạo đức), nhưng chưa chắc chúng ta đã sở hữu nhiều giá trị.
Giàu có là khả năng sở hữu và tạo ra nhiều giá trị hơn cho xã hội.
Giá trị bạn sở hữu là gì?
Là những thứ quan trọng với bạn và bạn thực sự mong muốn có được nó.
Tạo giá trị cho xã hội là gì?
Là những thứ quan trọng với xã hội, họ mong muốn nó và bạn giúp họ có được nó.
1. Giàu sức khỏe thể chất
Người khỏe mạnh có ngàn điều ước, người bệnh chỉ có một. — Khuyết danh
Cái đợt mở công ty (nói là công ty nhưng nhỏ xíu thôi), tôi làm việc từ 10-12 tiếng/ngày. Tôi nhận thấy sức khỏe của mình đi xuống, đến nỗi tôi phải mua bảo hiểm với mục đích dự phòng cho con mình.
Khi đó, tôi mới biết điều tôi thực sự mong muốn là gì.
Là sức khỏe.
Sức khỏe là điều quý giá nhất, quan trọng nhất.
Nếu bạn cũng trải qua trường hợp tương tự tôi, bạn sẽ nhận thấy mình mong muốn trở lại thời điểm khỏe mạnh đến mức nào. Mong muốn càng lớn, thì thức đo giá trị đối với bạn càng nhiều.
Và nếu như bạn có sức khỏe, bạn đang sở hữu nhiều giá trị. Bạn đang giàu có.
2. Giá trị tinh thần
Tinh thần là thứ không thể mua được, nó phải kiếm được.
Cung câu chuyện ấy. Sức khỏe tinh thần tôi đi xuống. Căng thẳng, lo lắng, mệt mỏi nhiều hơn sau những cuộc họp hành mang tính chính trị với người cùng góp vốn. Điều đó ảnh hưởng tới hành vi ứng xử của tôi với những người thân yêu trong gia đình.
Kể ra, có thêm nhiều tiền cũng chẳng bõ bèn gì khi làm người thân mình đau khổ.
Bây giờ, hãy nhìn xung quanh bạn.
Bạn có thấy mọi người làm việc vất vả kiếm tiền rồi cuối ngày, cuối tuần dùng số tiền đó để xài vào những trò giải trí không? Họ gọi là xả stress.
Đó là giá trị về mặt tinh thần.
Họ dùng tiền để mua lại những phút giây vui vẻ, bình yên sau 8h đối mặt với sự ức chế, khó chịu nơi làm việc.
Hãy thử nghĩ xem, nếu lúc nào bạn cũng an vui thì phải chăng bạn đã sở hữu giá trị, và bạn đang giàu có.
3. Giá trị của tự do
Dùng tiền để mua tự do, nhưng tốt nhất là dùng tài sản sinh lời trong khi ngủ để mua lại tự do của bạn.
Không biết bạn có giống tôi không.
Tôi khao khát được tự do. Làm việc mình thích, ở nơi mình thích, với người mình thích, và sẵn sàng từ chối bất kỳ ai không hợp với mình.
Cụ thể hơn.
Tự do là khi bạn không phải mở mắt ra xem đồng hồ, rồi lao ra đường bon chen đầy khói bụi – tự do địa điểm. Để bạn thoát khỏi cảnh chấm công mỗi ngày – tự do thời gian. Để bạn không còn phải làm công việc vô nghĩa, với người khiến bạn khó chịu – tự do tâm trí.
Nếu bạn tự do, bạn đang giàu có.
4. Tạo giá trị cho xã hội
Tiền là cách bạn chuyển giao giá trị.
Khi bạn cung cấp cho người khác điều mà họ thực sự muốn (sức khỏe thể chất, sức khỏe tinh thần, sự tự do) thì bạn đang tạo ra giá trị cho xã hội.
Điều đó có nghĩa là họ nợ bạn một lượng giá trị tương đương. Nhưng việc trả theo kiểu lấy một rổ khoai đổi lấy một bì gạo như thời tiền sử quá bất tiện. Vì vậy, bạn sẽ nhận được một tờ giấy ghi nợ – gọi là tiền – số tiền 50k, 100k là thước đo tương đối đại diện cho lượng giá trị.
Nếu bạn không đổi giá trị đó thành tiền, thì bạn nhận lại một mối quan hệ, niềm vui vì giúp ai đó phát triển,…
Tóm lại sự giàu có là gì?
Sự giàu có là việc bạn sở hữu nhiều giá trị (điều mà bạn mong muốn trong cuộc sống) và bạn tạo ra nhiều giá trị (bằng cách giúp người khác có được thứ họ muốn).
Nó phải thỏa mãn đủ 4 điều trên:
- Có sức khỏe
- Tâm trí bình an
- Đạt được tự do
- Tạo ra giá trị cho người khác (bằng cách cung cấp cho họ 3 điều bên trên).
Để đạt được cả 4 điều trên thì cần làm như sau:
Bạn có khoảng trống để chăm sóc sức khỏe và tinh thần – tự làm việc cho chính mình.
Bạn có được tài sản sinh lời trong khi ngủ – tạo ra giá trị cho người khác trong khi ngủ, để bạn có được tự do.
Tài sản sinh ra khi bạn ngủ là gì? Ví dụ:
- Một khoản đầu tư vào chứng khoán, ngân hàng.
- Một căn nhà cho thuê.
- Một nhà máy sản xuất tự động bởi robot.
- Sở hữu doanh nghiệp hoặc một phần của doanh nghiệp truyền thống sinh lời.
- Một tài sản số hoặc doanh nghiệp số.
Loại tài sản từ 1-4 không phải lựa chọn tốt vì cần vốn lớn và chứa nhiều rủi ro.
Loại tài sản số 5 phù hợp với tất cả mọi người (cả bạn và tôi), nên chúng ta sẽ nói về nó trong phần tiếp theo.
Tham lam dài hạn – con đường trở nên giàu có
Sau đây là một lộ trình đầy đủ để đạt được sự giàu có toàn vẹn.
1. Tối ưu về mặt tiền bạc, thời gian, và sự chú ý
a, Tối ưu về tiền bạc
Bạn cần tránh các khoản chi tiêu không sinh lời trong tương lai.
Ví dụ:
Tôi có bằng ô tô, nhưng đã hơn 2 năm rồi tôi không nhìn thấy nó. Tại sao tôi phải dùng ô tô trong khi có thể bắt một chuyến taxi là xong (tính ra tốn ít chi phí hơn rất nhiều mà lại được ngồi sau để suy ngẫm). Với lại, tôi lái xe kém, va chạm thì phiền lắm. Tốt nhất để người giỏi giúp mình thì hơn.
Mọi người cố cho con đi học trường này trường nọ để có thành tích cao. Tôi bảo là cứ trung bình là được, không phải đua với ai làm gì. Dần dần, bọn chúng có thể tự học hết trên internet và AI thì việc gì phải lao đầu để lấy cái thành tích, đồng thời khiến tâm tính bọn nó trở nên kiêu ngạo hoặc tự ti hơn.
Đừng chạy theo sự công nhận của xã hội hoặc sự phô trương thành tích.
Đó là trò chơi địa vị chứ không phải trò chơi giá trị.
Vậy nên, hãy tập trung vào các khoản chi tiêu giữ được giá trị của bạn và sinh lời trong tương lai.
b, Tối ưu về thời gian
“Hãy trân trọng thời gian của bạn. Đó là tất cả những gì bạn có. Nó quan trọng hơn tiền bạc của bạn. Nó quan trọng hơn bạn bè của bạn. Nó quan trọng hơn bất cứ điều gì. Thời gian là tất cả những gì bạn có. Đừng lãng phí thời gian.” — Naval
Ưu tiên tích lũy thời gian chứ không phải tiền.
Đây là cách làm:
Mới đầu làm việc 8 tiếng để có 15 triệu.
Tiếp theo:
6 tiếng 15 triệu
4 tiếng 15 triệu
2 tiếng 15 triệu
1 tiếng 15 triệu
c, Tối ưu sự chú ý
Tạm dịch:
Dòng chảy giá trị của cuộc sống không phải là tiền. Nó cũng không phải thời gian. Nó là sự chú ý. — Naval
Sự chú ý vào mục tiêu của bạn mới là điều quan trọng nhất.
Chiến thuật này nhằm mục đích giúp bạn thoát ra khỏi mọi sự xao lãng của cuộc sống.
Ví dụ:
Ngày trước tôi cố gắng thể hiện mình giỏi, mình hơn người khác (kiểu cái tôi quá cao chứ cũng không giỏi hơn ai cả). Xàm. Giờ đây tôi lùi lại hậu trường, ít bị chú ý hơn, ít phiền phức hơn, ít bị soi hơn. Cũng không phải gồng mình lên để thể hiện. Thấy mệt. Nhưng thi thoảng Ego vẫn nổi dậy, tôi lại phải trấn an nó. Khi bạn cố thể hiện bản thân, sự chú ý của bạn phân tán vào những việc vớ va vớ vẩn.
Ngày trước, tôi cố gắng có càng nhiều mối quan hệ càng tốt. Nhưng giờ đây, tôi giữ cho vòng tròn mối quan hệ của mình thật nhỏ – gồm những người mong muốn điều tốt đẹp cho tôi và tôi cũng mang lại điều tốt đẹp cho họ.
Tóm lại:
3 cách này khiến cuộc sống trở nên tinh gọn hơn, có nhiều khoảng trống hơn để xây dựng sự nghiệp mơ ước.
Tối ưu tiền bạc, tích lũy thời gian và sự chú ý để làm gì?
- Có nhiều thời gian hơn để tích lũy giá trị cho bản thân
- Có nhiều thời gian hơn để xây dựng các tài sản số – đây là nguồn tài sản sinh lời trong khi bạn ngủ.
Chúng ta sẽ bàn về 2 điều này trong các phần tiếp theo.
2. Tích lũy giá trị cho bản thân
Tạm dịch: “Một cơ thể khỏe mạnh, một tâm trí bình tĩnh, một ngôi nhà tràn ngập tình yêu. Những thứ này không thể mua được – chúng phải được kiếm được.” – Naval
Trong tương lai, người duy nhất bạn làm việc là cho chính mình.
Bạn tập thể dục để cơ thể khỏe mạnh hơn. Thiền định, đi bộ, gặp gỡ để nâng cao tinh thần. Dành nhiều thời gian bên gia đình để gia tăng mối quan hệ.
Những giá trị này, bạn cần tự mình làm lấy chứ không ai làm thay bạn được.
3. Xây dựng tài sản sinh lời khi ngủ
Chúng ta nói đến tài sản số.
Đó có thể là một kênh truyền thông mạng xã hội (youtube, facebook, tiktok,…), blog, phần mềm, template, ebook,…
Đây là các loại tài sản được sử dụng đòn bẩy truyền thông và công nghệ.
Bước 1. Xây dựng thương hiệu cá nhân
Trời ơi…
Tôi ghét khi phải sử dụng từ này, bởi vì vài thành phần lạm dụng nó và biến thành trò hề trên mạng xã hội nhằm làm choáng ngợp những người nhẹ dạ cả tin.
Xây dựng thương hiệu cá nhân đơn giản là thể hiện suy nghĩ, ý tưởng, và công việc bạn làm lên internet để tìm kiếm những người phù hợp đến với bạn.
Thế thôi.
Bước 2. Tạo giá trị
Tôi yêu những con người này.
Họ đã giúp tôi có nhiều sự biến đổi trong cuộc sống.
Họ là những người tạo giá trị thông qua viết, nói, hoặc kể chuyện bằng hình ảnh.
Họ truyền cho tôi cảm hứng để tiếp tục học tập, làm việc, và phát triển.
Vì vậy, thay vì thường xuyên show hình ảnh cá nhân hoặc thành tích lên mạng xã hội, thì hãy tạo ra thật nhiều giá trị nhằm giúp cuộc sống người khác trở nên tốt đẹp hơn.
Làm thế nào?
- Ý tưởng truyền cảm hứng, tác động tới cảm xúc khán giả.
- Ý tưởng liên quan tới kiến thức chuyên môn
- Công cụ, hệ thống, quy trình
- …
Mọi người theo dõi bạn vì bạn mang lại cho họ giá trị chứ không phải mơ tưởng về một tương lai màu hồng mà mấy chuyên gia mõm suốt ngày vẽ vời để thu hút người khác.
Nhân tiện: Tôi hướng dẫn mọi người kỹ năng viết mà AI không thể thay thế trong hệ sinh thái Viết hiện đại, bất cứ khi nào bạn cần tôi có thể giúp bạn.
Bước 3. Tạo một sản phẩm số
Sản phẩm số có thể là ebook, khóa học, template, hệ thống, quy trình, phần mềm.
Các loại tài sản này bạn chỉ tạo một lần (tối ưu nâng cấp) nhưng bán mãi mãi. Chi phí cận biên xấp xỉ = 0, nghĩa là số tiền để sản xuất ra một sản phẩm xấp xỉ = 0.
Nó cũng chỉ có 3 bước đơn giản vậy thôi. Nhưng cái khó là ai bắt tay vào làm việc, và ai tiếp tục chờ đợi ông bụt hiện ra để cứu giúp.
Vậy là lá thư đến đây là hết.
Chúc bạn cuối tuần vui vẻ!
Đỗ Đức Thông
Tương lai của công việc là vui chơi và sáng tạo.
Làm việc mình thích – Có được tự do – Sống một cuộc đời ý nghĩa.